به گزارش ایرنا، 'تره تیزک' یا شاهی گیاهی یک ساله به ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است که در نواحی مختلف ایران پرورش می‌یابد. این گیاه که دارای نشاسته و روغن است با فرا رسیدن بهار در دسترس ما قرار می‌گیرد و به عنوان غذا و دارو مصرف می‌شود.
این گیاه بومی اروپا و شاید غرب آسیاست و به احتمال زیاد بومی ایران است و سابقه کشت آن به دو هزار سال پیش می‌رسد.
تره تیزک گیاهی خوراکی از تیره چتریان با نام علمی لپیدیوم ساتیوم است و به سبب عطر و طعم تندِ مطبوعش، در سطح وسیعی در مزارع سبزیِ ایران و بسیاری از کشورهای جهان کشت می‌شود.
خواص داروئی تره تیزک
- - از گیاه تره تیزک در موارد آسم و سرفه و بواسیرهای خونی استفاده می‌شود و بسیار رافع است.
- - ضد کمبود ویتامین C است و برای بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین C در بدن اثر شفا بخش دارد. یعنی آنتی سکوربوتیک است.
- - از ریشه تره تیزک برای مرحله دوم سیفیلیس استفاده می‌شود.
- - تخم تره تیزک ترشح شیر را زیاد می‌کند و به اصطلاح گالاکتاگوگ است.
- -جوشانده تخم تره تیزک در شیر برای سقط جنین به کار می‌رود.
- -به صورت ضماد برای تسکین درد ضربه به کار می‌رود.
- -تره تیزک از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و نسبتا خشک است.
- -باز کننده گرفتگی‌ها و انسداد مجاری کبد و طحال و صاف کننده و مدر بول و خرد کننده سنگ مثانه است.
- -در تسریع هضم غذا و تحلیل باد و گاز و نفخ مفید است.
در پزشکی امروزی به سبب وجود مواد معدنی گوناگون و فراوان در این گیاه، آن را دارای خاصیت قوی ضد اسکوربوت، اشتهاآور، مُدرّ، تصفیه کنندة خون و مفید در درمان آنژین صدری می‌دانند.
- شاهی، علاوه بر ویتامین ث دارای مقدار زیادی ویتامین های «آ، ب، و ب۲» است.
-شاهی دارای روغن‌های مایع گوگرددار است که برای مخاط دستگاه تنفس مفید است.
-مصرف چکیده ترتیزک علاوه بر معالجه امراض دستگاه تنفسی، کرم کش نیز است.
-املاح معدنی سرشار از آهن، کلسیم، فسفر، آرسنیک، منگنز، مس، روی و گوگرد است.
-شاهی برای اشخاصی کم خون و مبتلایان به آسم فوق العاده مفید است.
- شاهی، اشتها آور، نیرو بخش، تصفیه کننده خون و ادرار آور است و سنگینی معده و کبد را برطرف می‌کند.
-مصرف شاهی به کسانی که شن و سنگ کلیه و مثانه دارند یا مبتلا به امراض پوستی شده‌اند یا مرض قند دارند یا درد گوش گرفته‌اند توصیه شده است.
-جویدن برگ‌های شاهی تازه لثه‌ها را محکم می‌کند و آنها را سالم نگه می‌دارد.
- شاهی به علت داشتن ویتامین ث در معالجه بیماری قند و امراض پوستی فوق العاده مفید است.
- شاهی دارای ید، آهن و فسفات است.
- نوع دیگر شاهی، بولاغ اوتی به معنای (بوته یا علف چشمه) است که دارای ید و فسفر و آهن می‌باشد و جنبه غذایی و دارویی دارد که بطور خام و به صورت سالاد و پخته مصرف می‌شود.
-خنک کننده، ضد اسکوربوت بوده و ترشحات ریه را تغییر شکل می‌دهد و در بیماری پوست و مرض قند مورد استعمال است و دارای گلوکزید می‌باشد.
- شاهی کک مک را که معمولا در صورت انسان به صورت لکه‌های قهوه‌ای رنگ پدیدار می‌شود برطرف می‌کند. بدین منظور باید برگ شاهی را کوبیده و در مقداری آب خیس کرده، شبانه روزی یک مرتبه بر روی لکه‌ها بگذارند و آنقدر ادامه دهند تا لکه‌ها برطرف شود.
- شاهی لکه‌های سفید پوست را برطرف می‌کند. به این منظور باید تخم شاهی را کوبیده و با کمی عسل مخلوط کرده و بر روی لکه‌ها قرار می‌دهند. این عمل باید روزی یک مرتبه تکرار شود تا بهبودی کامل به دست آید.
- شاهی برای رفع بدبوئی زیر بغل مفید است، برای این منظور باید صبح ناشتا مقداری شاهی یا تخم شاهی تناول شده و چند روز متوالی تکرار شود.
- شاهی انار ترش را به انار شیرین مبدل می‌کند. به این منظور باید آب شاهی را گرفته و به دفعات مکرر مانند آب در پای درخت انار ترش چنان ریخته شود که مورد استفاده ریشه قرار گیرد. در این صورت میوه آن به انار شیرین مبدل می‌شود.
-- شاهی از سبزی‌های خنک است که مواد معدنی را به بدن می‌رساند.
- نوشیدن یک فنجان کوچک آب شاهی در صبح و ناشتا، کرم را از بین می‌برد و سموم بدن را دفع می‌کند.
- برای التیام زخم‌های چرکی، از مرهمی که از شاهی کوبیده و چند قطره روغن زیتون یا بادام به دست می‌آید استفاده می‌شود.
